Page 36 - Kuran Yolu Meal bildinmi bildinmi.com

GİRİŞ

muradının ne olduğunu kesin olarak belirlemek, “Allah bunu murat ve
kastetmiştir” diyerek O’nun adına söz söylemek, şahitlik etmektir. Te’vil
ise kesin açıklama ve şahitlik söz konusu olmaksızın kelâmın, muhtemel
mânalarından birini tercih etmektir (Mâtürîdî, Te’vilâtü Ehli’s-sünne, s.
5-6).
Tefsir ve te’vil kelimelerinin kitaplara geçmiş bulunan sözlük ve terim
mânaları (tanım) böyle olmakla beraber dilimizde yaygın olan karşılıkla-
rı şöyledir: Tefsir, Kur’an-ı Kerîm’in Arapça veya başka bir dille yapılan
açıklamalarıdır. Bu açıklamaların âyet ve hadislerle sahâbe rivayetlerine
dayanan kısmına rivayet tefsiri, başta dil ilmi olmak üzere diğer yardımcı
bilgilere, aklî verilere dayanılarak yapılan kısmına ise dirayet tefsiri denir.
Te’vil ise geçerli bir sebebe dayanarak sözü, ondan anlaşılan açık (zâhir)
mâna yerine, nisbeten kapalı veya ikinci derecede bulunan başka bir
mânada anlayıp yorumlamaktır.

B) Tefsire duyulan ihtiyaç

Birçok âyette Kur’an-ı Kerîm’in, anlattığını apaçık anlatan bir kitap oldu-
ğu bildirilmiştir. Apaçık olan bir sözü neden açıklamaya, tefsir ve te’vil
etmeye ihtiyaç hâsıl olmuştur?
Hz. Peygamber’in Kur’an’ı anlamada bir zorluğu olmamıştır. Sahâbîler
de –kendi dillerinde ve ifade üslûplarına uygun olarak gelmiş bulunan–
Kur’an’ın mantûkunu (sözün içeriği, sözün karşılığı olan mâna) anlamak-
ta genellikle güçlük çekmemişlerdir. Dili bilmekle anlaşılması mümkün
olmayan, Allah tarafından açıklanmadıkça tam olarak anlaşılamayan bazı
âyetlerle (müteşâbihat) ne kastedildiği konusunda açıklamaya girişmek,
Kur’an’da geçen ilâhî sıfatların mahiyetlerini araştırmak, haklarında az-
çok bilgi verilmekle birlikte tasrih edilmeyen isimleri belirlemeye çalış-
mak, Kur’an’da özetle verilen kıssaların tafsilâtına girişmek, bu gibi konu-
larda sorular sormak sahâbîler tarafından Allah’ın muradına aykırı telakki
edilmiş, bu konularda nâdiren sorular sorulmuştur. Ne var ki zamanın
ilerlemesiyle sahâbe nesli tükenmiş, farklı kavimler İslâm’a girmeye baş-
lamış, başlangıçtaki dil ve üslûp saflığı giderek kaybolmuş, öncekilerin
sormadıklarını sonra gelenler gittikçe artan bir tempo ile sorup araştır-

38