Page 34 - Kuran Yolu Meal bildinmi bildinmi.com

GİRİŞ

G) Kur’an ilimleri

Kur’an ilimleri (ulûmü’l-Kur’an) tamlaması iki mânada kullanılmıştır:

1. Kur’an-ı Kerîm’in ihtiva ettiği ilimler ve bilgiler. Yukarıda “Kur’an’ın
muhtevası” başlığı altında bu hususta yeterli açıklama yapılmıştı. Bazı
âlimler bu konuda aşırıya kaçarak insana, yakın ve uzak çevresine, görü-
len ve görülmeyen âlemlere ait ne kadar bilgi ve her alana ait ne kadar ilim
varsa bunların tamamının ya açık ifade ve söz şeklinde ya da mefhum ve
işaret olarak Kur’an’da mevcut olduğunu ileri sürmüş, bu yönde zorlama
açıklamalar yapmışlardır (meselâ bk. Sıddîk Hasan Han, Ebcedü’l-ulûm,
II, 189-202).
2. Kur’an’ın tarihi, yazılma şekli ve yazı problemleri, okunması, anlaşıl-
ması gibi konularda yapılan araştırma, inceleme, düzenleme ve açıkla-
malar. Hz. Peygamber karışıklığı, başka sözlerle Kur’an âyetlerinin bir-
birine karıştırılmasını önlemek maksadıyla Kur’an’dan başka bir şeyin
yazılmamasını istediği için sahâbe, Kur’an ilimlerini yazmamış, şifahî
olarak öğrenip öğretmeyi tercih etmişlerdir. Sonraki dönemlerde önce
Kur’an’ın yazı şekli, nüzûlü, nâsihi ve mensuhu, Mekke’de ve Medine’de
gelenler gibi belli konularda incelemeler ve derlemeler yapılıp yazılmaya
başlanmış, III. asırdan itibaren de –böyle parça çalışmalar yanında– bütün
Kur’an ilimlerini ihtiva eden kitaplar telif edilmiştir (kısa bir tarihçe ve
liste için bk. Subhî es-Sâlih, s. 119-126 vd.). Kendisinden önce yapılmış
çalışmalardan yararlanarak el-İtkān fî ulûmi’l-Kur’an adıyla bir özet kitap
yazan Süyûtî, bu eserinde seksen civarında Kur’an ilminden bahsetmiştir.
Kur’an ilimlerinin en önemlisi tefsirdir ve bu konu aşağıda ele alınacak-
tır. Diğer bazılarına ise yukarıdaki maddelerde temas edilmiştir.

II. TEFSİR

A) Tefsir ve te’vilin tanımları

Kur’an ilimlerinin en önemlisi tefsirdir, diğer ilimler onun yardımcısı
gibidir. Çünkü tefsir Kur’an’ı anlama ve açıklamaya yönelik faaliyetler
bütünüdür. Kur’an anlaşılmadıkça uygulanamaz, uygulanamadıkça da

36