Page 24 - Kuran Yolu Meal bildinmi bildinmi.com

GİRİŞ

vaadi gerekir. Kur’an-ı Kerîm’e giriş mahiyetinde olan Fâtiha sûresinin
başından “yevmi’d-dîn”e kadar bu hususların birincisi, “müstakîm”e
kadar ikincisi ve buradan sonuna kadar da üçüncüsü veciz bir şekilde
ifade edilmiştir. Üçüncü kısımda mükâfat ve ceza vaadi ile –konuları
desteklemek, canlı bir şekilde tasvir etmek ve geçmişten ibret alınmasını
sağlamak üzere verilen– Kur’an kıssalarının özü yer almış bulunmaktadır.
Kur’an-ı Kerîm’in bilgi, irşad ve tâlimatla ilgili bütün muhtevası “bilinmesi
ve inanılması gerekenler”le “yapılması gerekenler” diye ikiye ayrılabilir.
Birincisinde Allah, peygamberlik, gayb âlemi hakkında bilgilerle öğütler,
misaller, hikmetler ve kıssalar vardır. İkincisinde ise ibadetler ve hayat
düzeni gibi amelî ve ahlâkî hükümler, öğretiler yer almaktadır.
Kur’an-ı Kerîm’in gönderiliş amacı ve muhtevası hakkında özlü bilgi
veren Şah Veliyyullah şunları ifade etmektedir: Kur’an-ı Kerîm’in geliş
amacı Araplar’ın ve başka kavimlerin, göçerlerin ve yerleşiklerin, hâsılı
bütün insanların nefislerini terbiye etmektir. Kur’an’ın doğrudan (lafzı,
mantûku) ifade ettiği bilgiler beş bölüme ayrılabilir.
1. İbadetler, sosyal, hukukî ve siyasî hayatla ilgili hükümler (farzlar,
vâcipler, menduplar, mubahlar, mekruhlar, haramlar...). Bu konulardaki
bilgilerin açıklanıp geliştirilmesini fıkıhçılar üstlenmişlerdir.
2. Yahudiler, hıristiyanlar, müşrikler ve münafıklardan ibaret bulunan
–doğru yoldan sapmış– dört grupla mücadele bilgisi. Bu bilginin açıkla-
ması kelâmcılara aittir.
3. Yer ve göklerin yaratılması, Allah’ın kemal sıfatlarının açıklanması ve
kullara gerekli bulunan diğer bilgilerin ilham edilmesi kabilinden olan
ilâhî nimet ve lutufların (âlâullah) hatırlatılması.
4. İnsanlık tarihi boyunca itaat edenlerin ödüllendirilmesi ve isyan eden-
lerin cezalandırılmasıyla ilgili olayların (eyyâmullah) bilgisi.
5. Ölüm ve sonrasıyla ilgili bilgiler. Bu bilgileri, ilgili hadislerden de
yararlanarak detaylandırma işini de vâiz ve eğitimciler üzerlerine almış-
lardır (el-Fevzü’l-kebîr, s. 1 vd.)
Bazı tefsirciler Kur’an-ı Kerîm’in muhtevasıyla ilgili olarak aşırıya
kaçan açıklamalar yapmışlar; beşerin Kur’an’dan önce ve sonra elde etti-
ği ve edeceği bütün bilgilerin bu kitapta bulunduğunu ileri sürmüşler, bu
abartılı iddiayı haklı göstermek için zorlama ürünü açıklamalara girişmiş-
lerdir. İşin doğrusu şudur ki Kur’an-ı Kerîm’in asıl muhtevası, yukarıda

26