Page 17 - Kuran Yolu Meal bildinmi bildinmi.com

GİRİŞ

yazdırılmış ve yazılan metin titizlikle muhafaza edilmiştir. Ayrıca sahâbe-
nin de ellerinde yazılı parçalar bulunuyordu.
d) Kur’an’ın nüzûlü tamamlandıktan kısa bir müddet sonra (Hz. Ebû
Bekir’in halifeliği sırasında) Hz. Peygamber tarafından bildirilen nihaî
sıralamaya göre bütün parçalar birleştirilmiş ve yeniden yazılarak koruma
altına alınmıştır.
e) Hz. Osman’ın halifeliği döneminde Kur’an hattının standardize edil-
mesi suretiyle oluşturulan ana metinden yeni nüshalar kopya edilerek
İslâm dünyasının başlıca merkezlerine gönderilmiştir.
Yukarıda özetlenen tedbirleri biraz daha ayrıntılı olarak incelemek
yararlı olacaktır:

a) Kur’an’ın ezberlenmesi
Hz. Peygamber’in bütün Kur’an’ı ezberlemiş bulunduğu hem yukarı-
da meâli verilen âyette zikredilen ilâhî vaadin zorunlu bir gereği olarak
görülmekte hem de onun namazlarda ve namazların dışında münasebet
düştükçe sayfalarca Kur’an’ı rahatça ezbere okumuş olduğu vâkıasından
(bu tarihî gerçekten) anlaşılmaktadır. Resûlullah en azından Kur’an nâzil
olmaya başladığı senelerde okuma-yazma bilmiyordu (ümmî idi; bk. A‘râf
7/157-158). Bu sebeple onun ezberlemesi yazılı bir metni değil Cebrâil’in
getirdiği vahyi okuyarak gerçekleşmiştir.
Sağlam rivayetler birçok sahâbînin Kur’an’ı baştan sona ezberlemiş
bulunduklarını ifade etmektedir. Dört halife, Talha, Sa‘d, Abdullah b.
Mes‘ûd, Huzeyfe, Sâlim, Ebû Hüreyre, Abdullah b. Abbas, Abdullah b.
Ömer, Abdullah b. Amr, Abdullah b. Zübeyir, Âişe, Hafsa, Ümmü Seleme,
Ubâde b. Sâmit, Muâz, Übey bunların meşhurlarıdır. Sahâbeden günümü-
ze kadar ümmet içinde Kur’an’ı, dinî bir görev ve ibadet şuuruyla baştan
sona ezberleyenlerin ve mushafı hiç yüzüne bakmadan başından sonuna
kadar okuyabilenlerin sayısı her dönemde artış kaydetmiştir (geniş bilgi
için bk. Nebi Bozkurt, “Hâfız”, DİA, XV, 74-78).

b) Mukabele (arza)
Sahih hadislerden anlaşıldığına göre Kur’an nâzil olurken her ramazan
ayında Hz. Peygamber onu Cebrâil’e okumuştur. Bu karşılıklı okuma-

19