Page 269 - Kuran Yolu Meal bildinmi bildinmi.com

2 / BAKARA SÛRESİ · 178 – 179

de mümkündür. Çünkü insan akıl hastası olmadan cana kıyamaz; nasıl
diğer akıl hastaları hastahanelerde tedavi görüyorsa katillerin de bura-
larda ıslah ve tedavi edilmeleri gerekir. 4. Kanunlar yapıldıkları zaman
mevcut olan topluma, onun içinde bulunduğu şartlara ve ihtiyaca uyar,
buna uygun olarak yapılır. Bu sebeple herhangi bir kanunun devamlı
yürürlükte bulunması işin tabiatına aykırıdır. Kısas kanunu da böyledir.
Bugün toplumlar fertlerine muhtaçtırlar. Maktulün yakınları da katilin
cezalandırılmasını istemektedirler. Bu iki istek ve ihtiyacı bir arada tat-
min edecek çare, katili öldürmeyip ömür boyu hapis vb. şekillerde ceza-
landırmaktır.
Kur’an-ı Kerîm’in konunun temeline ışık tutan şu ifadesi ise bu
itirazlara toplu bir cevap niteliğindedir: “Yeryüzünde fesat çıkarıp
bozgunculuk yapmaya veya bir cana karşılık olmaksızın birini öldüren
kimse bütün insanları öldürmüş gibidir, bir canı yaşatan ise bütün
insanlara hayat vermiş gibidir” (Mâide 5/32).
Hiçbir fark gözetmeksizin yaşama hakkını tanıyan ve önemini vurgu-
layan bu âyete göre cana kıymayı, iki kişi arasında veya bir ferde yönelik
bir mesele, bir suç, bir eylem olarak düşünmek yanlıştır. Ya cana kıy-
ma önlenir, bütün insanlığın hayat hakkı garanti altına alınır yahut da
yaşama hakkı devamlı olarak tehlikeye mâruz kalır. Toplum denilen yapı
fertlerden oluşur, asıl ve hakikat olan fertlerdir. Ferdin hayatını koru-
mak mümkün olmazsa fertlerden oluşan toplumun hayatını korumak da
mümkün olmaz.
Yukarıda sıralanan itirazları tek tek cevaplamak üzere de şunları
söylemek mümkündür: a) Hemen her insan kendini öldürmek isteyen,
buna teşebbüs eden insanı, onu öldürme pahasına da olsa engeller.
Nitekim bütün hukuk sistemleri nefsi müdafaayı hukuka uygunluk
hallerinden saymışlardır. Toplumlar da ülkelerine, hayatlarına, hayatî
menfaatlerine göz diken, saldıran toplumlara karşı savaş ilân edip
fiilen savaşırlar. Bu iki vâkıa, hayatı ve gereklerini korumak söz konusu
olduğunda insanların öldürülmesinin, insan tabiat ve vicdanına aykırı
bulunmadığını göstermektedir. b) Bir toplumda eğitim başarılı olur,
insanlar ağır cezalar söz konusu olmadan da adam öldürme suçunu
işlemez hale gelirler, bu durum bilimsel verilere dayalı olarak tesbit

271