Page 133 - Kuran Yolu Meal bildinmi bildinmi.com

2 / BAKARA SÛRESİ · 62

dine mensup oldukları anlaşılmaktadır. Bununla birlikte onların tarihle-
ri ve inançları hakkında yeterli bilgi bulunmamaktadır. İlk dönem İslâm
kaynaklarındaki mâlûmata göre Sâbiîler monoteist bir inanç taşıyorlardı;
Sâbiîlik de Yahudilik, Hıristiyanlık ve Mecûsîlik arası bir yapıya sahip-
ti. Mensupları Irak’ta yaşıyorlardı. Halife Me’mun sonrası kaynaklarda
ise Kur’an’da sözü edilen, Güney Mezopotamya’da yaşayan bu Sâbiîler’le
Harran’da yaşayan ve yıldızperest olan Sâbiîler birbirine karıştırılmıştır.
Kur’an’da anılan Sâbiîler, günümüzde Bağdat ve Basra’da yaşayan, Ginza
isimli bir kutsal kitapları bulunan ve kendilerini Mandenler (bilenler)
veya Nasuralar (dinî yükümlülükleri gözetenler) olarak adlandıran toplu-
lukla tamamen uyuşmaktadır. Bu topluluk yıldızlara tapmadığı gibi tapan-
ları da lânetlemekte, putperestliği de yasaklamaktadırlar. Günümüzde,
üçte ikisi Irak ve İran sınırları içinde olmak üzere dünyada 60-70 bin
civarında Sâbiî bulunduğu tahmin edilmektedir (Sâbiîler hakkında bilgi
için bk. Şinasi Gündüz, Sâbiîler Son Gnostikler, Ankara 1996).
Tefsirlerde bu âyetin iniş sebebi olarak şu olay anlatılmaktadır:
Sahâbeden Selmân-ı Fârisî daha önce hıristiyan olmuş ve bir süre hıris-
tiyanlarla birlikte yaşamıştı. Hz. Peygamber’in hicretini takiben o da
Medine’ye gelip İslâm dinine girmiş ve arkadaşlık etmiş olduğu hıristi-
yanları ve onların amellerinden gördüklerini Hz. Peygamber’e anlatmış,
Hz. Peygamber de “Onlar İslâm dini üzere ölmediler” buyurmuşlardır.
Selmân diyor ki: (Hz. Peygamber böyle buyurunca) dünyam karardı.
Sonra Selmân hıristiyanların (dinî hayatlarındaki) gayretlerini de anlat-
mış, bunun üzerine “Şüphesiz, iman edenler; yahudilerden, hıristi-
yanlardan ve Sâbiîler’den de Allah’a ve âhiret gününe inanıp sâlih amel
işleyenler için rableri katında mükâfatlar vardır. Onlar için herhangi bir
korku yoktur; onlar üzüntü de çekmeyecekler” meâlindeki âyet inmiştir.
Ardından Hz. Peygamber Selmân’ı çağırıp şöyle buyurdu: “Bu âyet senin
arkadaşların hakkında indi. Kim benim peygamber olarak geldiğimi işit-
meden önce Îsâ’nın dini ve İslâm üzere ölürse o hayırdadır. Ama bugün
kim beni işitir de bana iman etmezse o da helâk olmuştur” (bk. Taberî, I,
253-257).

135