Page 137 - Kuran Yolu Meal bildinmi bildinmi.com

2 / BAKARA SÛRESİ · 65 – 66

Tefsiri
65-66. “Cumartesi” anlamındaki sebt kelimesi, İbrânîce’deki şabbat
kelimesinin Arapçalaşmış şeklidir. Bu son kelime ise “ara vermek, din-
lenmek” anlamındaki şabattan gelmektedir. Yahudi inancına göre Tanrı
altı günde yaratılışı tamamlamış, yedinci gün olan cumartesi ise istiraha-
te çekilmiştir (Tekvîn, 2/2-3). Tesniye’de ise (5/15), cumartesi günü din-
lenmenin sebebi olarak Mısır’dan çıkış gösterilir. Hz. Mûsâ Sînâ dağında
iken Allah ona, kendisiyle İsrâiloğulları arasında “nesiller boyu sürecek
bir alâmet” olmak üzere, cumartesi (sebt) gününü kutsal tatil günü ola-
rak ayırdığını bildirmiş, bu günde çalışmalarını kesin olarak yasakla-
mış ve bu yasağın ebedî olarak uygulanmasına hükmetmiştir. Hatta “on
emir”den biri de cumartesi günü çalışma yasağıdır (Çıkış, 20/8-11).
Ahd-i Atîk’te İsrâiloğulları’na cumartesi günü yapmaları yasaklanan
işler şunlardır: Yemek pişirmek, besin toplamak, ekip biçmek, ateş yak-
mak, odun toplamak ve yük taşımak (Çıkış, 16/23; 34/21; Yeremya, 17/21).
Talmud’da bunlara daha başka yasaklar da eklenmiştir. Fakat Kitâb-ı
Mukaddes’te bazı yahudilerin bu yasaklara uymadıkları belirtilmektedir
(Çıkış, 16/13-30; Sayılar, 15/32-36).
İşte 65. âyette bildirildiğine göre bu yasakları ihlâl eden yahudilere
Allah Teâlâ, “Aşağılık maymunlar olun!” demiştir. Kur’an-ı Kerîm’de
bu son ifadenin fiziksel bir dönüşmeye mi, yoksa ahlâkî ve mânevî
bir değişim ve bozulmaya mı işaret ettiği hususunda açıklama yoktur.
Müfessirlerin çoğunluğu, bu buyruk üzerine cumartesi yasağını çiğne-
yenlerin bedenlerinin maymunlar haline dönüştüğünü (mesh) savunur-
ken, tâbiîn müfessirlerinden Mücâhid, “Onların kalpleri değişti; (yoksa
bedenî olarak) maymunlara dönüşmediler” demiş ve Cum‘a sûresindeki
gibi (62/5) buradaki “Aşağılık maymunlar olun!” ifadesinin de temsilî
bir ifade olduğunu belirtmiş olup (bk. Taberî, I, 332), bazı çağdaş tefsir-
lerde de bu görüşe meyledildiği görülmektedir (meselâ bk. Reşîd Rızâ,
I, 343-345; Seyyid Kutub, I, 65-66; Ateş, I, 179). Böylece ilâhî hüküm-
leri çiğneyen İsrâiloğulları, Allah tarafından fiziksel veya ruhsal olarak,
ahlâkî tutum ve davranışları itibariyle maymun haline getirilerek, çağ-
daşları için Allah’ın hükümlerine başkaldıranların ne hallere düştüğünü
gösteren korkunç bir örnek, takvâ sahipleri için de ders alınması gere-
ken bir ibret olmuşlardır.

139