Page 98 - Kuran Yolu Meal bildinmi bildinmi.com

2 / BAKARA SÛRESİ · 30 – 34

terip “Sözünüzde doğru iseniz şunların isimlerini bana söyleyin” dedi.
32. “Seni tenzih ederiz! Bize öğrettiğinden başka hiçbir bilgimiz yok-
tur. En kâmil ilim ve hikmet sahibi şüphesiz sensin” cevabını verdiler.
33. “Ey Âdem! Bunların isimlerini onlara bildir” dedi. Onlara bunların
isimlerini bildirince de “Size ben göklerin ve yerin gizlisini kesinlikle bi-
lirim; yine sizin açıkladığınızı da gizlediğinizi de bilirim, demedim mi!”
buyurdu. 34. Meleklere, “Âdem’e secde edin” dediğimizde İblîs dışın-
dakiler derhal secde ettiler; o direndi, büyüklendi ve kâfirlerden oldu.

Tefsiri
30. Sûrenin 28. âyetinden itibaren hem Allah’ı inkâr mânasındaki küfrü
hem de ilâhî nimetlerin kıymetini bilmemek ve şükran vazifesini yerine
getirmemek mânasındaki küfrü engelleyen deliller, işaretler ve nimet-
ler sıralanmaya başlanmıştı. İnsana hayat verme, öldükten sonra tekrar
diriltme, yeryüzünde ne varsa hepsini insan için yaratma nimetlerinden
sonra 30-35. âyetlerde hilâfet, ilim, meleklerin secdesi ve cennet nimet-
leri sıralanmaktadır.
İleride gelecek birçok âyette (meselâ bk. Nisâ 4/1; Zümer 39/6) ilk insan
olan Âdem’in nasıl yaratıldığı ve diğer insanların nasıl üreyip çoğaldıkları
anlatılacaktır. Burada anlatılan insanın yaratılması değil, Allah tarafından
ona verilen özellikler, sorumluluklar, yetki ve nimetlerdir. Bunlardan biri
ve belki de en önemlisi hilâfet özelliğidir. Sözlükte hilâfet, “bir kimsenin
diğerinin yerini alması, onu temsil etmesi, onun salâhiyetlerini kullan-
ması” mânasına gelir. Allah’ın yeryüzünde yaratacağı halife ya Allah’ın
halifesidir ya da daha önce yeryüzünde yaşamış şuurlu varlıkların hali-
fesidir; onların yerine gelmiş, onların yerini almıştır. Meleklerin, ileri-
de insan soyunun neler yapacağına dair bildiklerini ortaya koyarak buna
rağmen Âdem’in halife olarak yaratılmasının hikmetini sormaları, Allah
Teâlâ’nın da Âdem’in buna lâyık olduğunu onlara anlatmak üzere yaptığı
imtihan, Âdem’e verdiği bilgi ve kabiliyet buradaki hilâfetin Allah ile ilgi-
li olduğunu, Âdem’in ve insanoğlunun yeryüzünde Allah’ın halifesi ola-
caklarını göstermektedir. Bir ümmeti yeryüzünde halife kılmak, onlara
“hilâfet yetkisi vermek” mânasındaki “istihlâf” vaadinin iman ve amel-
i sâlih (Allah rızâsına uygun hareket, amel, davranış) şartına bağlanmış

100