Page 94 - Kuran Yolu Meal bildinmi bildinmi.com

2 / BAKARA SÛRESİ · 28 – 29

halinden önce de bir hayatın bulunması gerektiği düşüncesini getirmiş-
tir. Buradan da insanların defalarca ölüp başka bir bedende yeniden dün-
yaya geldikleri (reenkarnasyon, tenâsüh) inancı ortaya çıkmıştır. Bu inan-
cı, Kur’an-ı Kerîm ve hadislerden çıkartmak ve delillendirmek mümkün
değildir. Çünkü bir başka âyette inkârcıların, “Ey rabbimiz! Bizi iki defa
öldürdün, iki defa dirilttin. Şimdi günahımızı itiraf etmiş bulunuyoruz,
bir çıkış yolu yok mu?” diyecekleri bildirilmiştir (Mü’min 40/11). “Kur’an
âyetleri birbirini açıklar” kaidesinden hareket ederek 28. âyeti ele alırsak
bunu, “peşpeşe defalarca ölüp her defasında bir başka bedende dünya-
ya gelme, dirilme” şeklinde anlamak tutarlı olmaz. Mü’min sûresindeki
meâli verilen âyete göre “Ölmek de iki keredir, dirilmek de iki keredir.”
Bu âyetle konumuz olan âyeti aynı olayın iki ayrı yönden açıklanması
olarak aldığımızda şu mâna ortaya çıkar: İnsanlar yaratılmadan, doğma-
dan önce yokturlar ve bu bakımdan ölü gibidirler. Önce bu ölülere, yani
yok olanlara varlık ve hayat verilmiştir. Bu “birinci diriltme”dir. Sonra
dünya hayatını tamamlayanlar birinci ölümü tatmışlardır, bütün dünya
insanlarının ve dünyanın ömürleri sona erip kıyamet kopunca yeryüzün-
de canlı kalmamıştır. Arkadan sûra üflenmiş ve bütün insanlar yeniden
diriltilmişler, âhiret hayatına başlamışlardır. Bu da “ikinci diriltme”dir.
Özetleyecek olursak insanlar yok iken var edilmişler, sonra dünyada bir
kere ölmüşler, kıyametten sonra da ikinci defa hayata gelmişlerdir; iki
ölüm ve iki dirilme bundan ibarettir. Bu âyetin lafzından, “Yaşayan insan
iki kere ölmekte ve her iki ölümden sonra da birer kere diriltilmektedir”
şeklinde de bir anlam çıkarılabilir. Buna göre yaşayan insan eceli gelin-
ce ölür, sonra kabirde diriltilir; ilk sorgudan sonra tekrar ölür ve kıya-
metten sonra tekrar diriltilir (Ebü’l-Muîn en-Nesefî, Tebsıratü’l-edille,
II, 764). Yok iken yaratılma ve can vermeye “ölü iken diriltme” demek
mecazi olduğu için gerçek mânada iki kere ölme ve dirilme olayı da
Mü’min sûresindeki âyette açıklanmış olmaktadır. Ölmek ve dirilmekle
ilgili âyetler nasıl yorumlanırsa yorumlansın, ölmenin iki ve dirilmenin
de iki kereden ibaret olması sonucu değişmez. Bu vâkıa da reenkarnasyon
inancına ters düşer, onun aslı olmadığını ortaya koyar. Ayrıca birçok âyet
ve hadisin açıkladığı insanın yaratılma amacı, dünya hayatının sebebi ve
hikmeti, ölümden sonra dirilerek dünyada hak edilene göre mükâfat veya

96