Page 53 - Kuran Yolu Meal bildinmi bildinmi.com

1 / FÂTİHA SÛRESİ

bi” ifadesi diğer yaratma ve fiil sıfatlarını; “rahmân ve rahîm” isimleri
Allah’ın insanlara rahmet ve merhametinden kaynaklanan din kuralları-
nı; “ceza ve hesap gününün sahibi” nitelemesi kıyamet hallerini ve âhiret
âlemini; “Yalnız sana kulluk ederiz” kısmı iman, ibadet ve sosyal düze-
ni; “Yalnız senden yardım dileriz” cümlesi amellerde ihlâsı (ibadetlerin
yalnızca Allah rızâsı için yapılmasını) ve tevhidi (O’ndan başkasına kul
olarak boyun eğilmemesini, Tanrı’ya mahsus sıfat ve etkilerin O’ndan
başkasına tanınmamasını) ifade etmektedir. “Bizi doğru yola ilet” cüm-
lesi ibadet, nizam, düşünce ve ahlâk çerçevesini, “nimete erdirdikleri-
nin yoluna...” kısmı gelip geçmiş örnek nesilleri, millet ve toplulukları;
“gazaba uğramışların ve sapmışların yoluna değil” bölümü ise kötü örnek
teşkil eden ve hallerinden ibret alınması gereken geçmiş toplulukları içi-
ne almaktadır.
Denebilir ki besmelenin başındaki “bi” edatından başlayarak besme-
leye, sonra Fâtiha’ya ve devamında bütün Kur’an’a doğru ilâhî sırlar per-
de perde açılmakta; yoğunlaştırılmış dar hacimden, yoğunluğu gittikçe
hafifleyen geniş hacimlere doğru yansıyan ilâhî irşadın ışığı âlemlere
yayılmaktadır. “Bi” edatındaki “musâhabe” (beraberlik) ve “ istiâne”
(yardım dileme) mânaları, kul ile Allah ilişkisinin ve dolayısıyla dinin
amacının bütününü ihtiva etmektedir. Besmelenin geri kalan kısmı ile
Fâtiha, bu ilişkiyi daha da açarak devam etmekte, diğer sûre ve âyetler de
bunları, aralarında bir bütünlük oluşturarak her kabiliyet ve zihin seviye-
sine uygun üslûplar içinde açıklığa kavuşturmaktadır.

Fazileti
Gerek yalnızca “elhamdülillâh” vb. şeklinde ifade edilen ham-
din ve gerekse bütünüyle Fâtiha sûresinin değeri ve müminin dinî haya-
tındaki yeri hakkında birçok sahih hadis bulunmaktadır: “Zikrin en üstü-
nü ‘lâ ilâhe illallah’, duanın en yücesi ‘elhamdülillâh’tır” (Tirmîzî, “Duâ”,
9). “Allah’a hamd ile başlamayan her önemli işin sonu güdüktür” (İbn
Mâce, “Nikâh”, 19). Allah’ın resulü, Ebû Saîd b. Muallâ isimli sahâbîye,
Kur’an-ı Kerîm’deki en büyük sûreyi mescidden çıkmadan bildireceğini
ifade buyurmuş, sonra da bunun Fâtiha olduğunu açıklamıştır (Buhârî,
“Fezâ’ilü’l-Kur’an”, 9).

55