Page 52 - Kuran Yolu Meal bildinmi bildinmi.com

1 / FÂTİHA SÛRESİ

Fâtiha’nın yedi âyetli bir sûre olduğunda görüş birliği vardır. Bu yedi
âyetin sayımı, besmelenin Fâtiha sûresine dahil bir âyet olup olmadığı
konusundaki görüş ayrılığı sebebiyle farklı olmuştur. Mekke ve Kûfeli
kıraat âlimlerine (kurrâ) göre besmele Fâtiha’ya dahil bir âyettir, “el-
hamdü” ile başlayan ise ikinci âyettir. Medine, Basra ve Şam kurrâsı-
na göre besmele Fâtiha’ya dahil bir âyet değildir, “el-hamdü...” birinci
âyettir. Bu konuya besmelenin tefsirinde tekrar dönülecektir. Besmeleyi
Fâtiha’dan saymayanlara göre “en‘amte aleyhim”den sonrası ayrı bir
âyettir ve yedi rakamı böyle tamamlanmaktadır.

Konusu
Bu sûre ilâhî kitabın bütün amaçlarını; getirdiği mâna, bilgi ve
hükümleri özet halinde ihtiva etmektedir. Kur’an-ı Kerîm’in gönderiliş
amacı insanların dünya hayatını düzene koymak ve iyi (ilâhî irade, rızâ ve
düzene uygun) bir dünya hayatından sonra ebedî saadeti sağlamaktır. Bu
amaca ulaşabilmek için: 1. Emir ve yasaklara ihtiyaç vardır. 2. Bu emir ve
yasakların hayata geçmesi, bunların kaynağının “yaratıcı, varlığı zaru-
ri, kemal sıfatlarına sahip, her çeşit eksiklik ve kusurdan uzak bulunan
Allah” olduğunun bilinmesine bağlıdır. 3. Bu imanı, bu bilgi ve şuuru
desteklemek üzere de mükâfat ve ceza vaadi gerekir. Sûrenin başından
“yevmi’d-dîn”e kadar birincisi, “müstak^m”e kadar ikincisi ve buradan
sonuna kadar da mükâfat ve ceza vaadi ile –konuları desteklemek, canlı
bir şekilde tasvir etmek ve geçmişten ibret alınmasını sağlamak üzere ve-
rilen– Kur’an kıssalarının özü veciz bir şekilde ifade edilmiştir. Kur’an-ı
Kerîm’in bilgi, irşad ve tâlimatla ilgili bütün muhtevası “bilinmesi ve
inanılması gerekenler” ve “yapılması gerekenler” diye ikiye ayrılabilir.
Birincisinde Allah, peygamberlik, gayb âlemi hakkında bilgiler, öğütler,
misaller, hikmetler ve kıssalar vardır. İkincisinde ise ibadetler, hayat
düzeni gibi amelî, ahlâkî hükümler ve öğretiler vardır. Fâtiha sûresi bü-
tün bunları ya sözü veya özüyle ihtiva etmektedir ya da bu konularda aklın
önünü açarak ona ışık tutmaktadır.
“Hamd Allah’a mahsustur” cümlesi Allah Teâlâ’nın kendisini hamde
(övgü, yüceltme) lâyık kılan bütün yetkinlik sıfatlarını; “âlemlerin rab-

54