Page 257 - Kuran Yolu Meal bildinmi bildinmi.com

2 / BAKARA SÛRESİ · 172 – 173

lanmanın ve kılından yararlanmanın haram olup olmadığı konusunda
farklı görüşler vardır (genişbilgi için bk. Asaf Ataseven-Mehmet Şener,
“Domuz”, DİA, IX, 507-509).
İbn Âşûr haklı olarak konumuz olan âyetten hareketle su domuzunun
haram sayılamayacağını, zira aslında yunusgillerden bir balık olan bu
hayvana Arapça’da su domuzu denilmesinin sadece bir isim meselesi
olduğunu ifade eder ve fıkıhçılarla müfessirlerin bu hayvanı domuz türü
olarak düşünmelerini yadırgar (II, 119).
4. Allah’tan başkasının adına kesilmiş hayvanın eti haramdır. Âyetin
bu kısmıyla her şeyden önce, putlar adına kesilen, onlara kurban edilen
hayvanlar kastedilmekte; dolaylı olarak Allah’tan başka varlıklara ve
güçlere kutsallık tanınması reddedilmektedir. Bu sebeple –her ne kadar
İmam Mâlik ister kasten olsun ister unutkanlık veya bilgisizlik neticesinde
olsun, Allah’ın adı anılmadan kesilen hayvanın etini yemek haramdır,
demişse de– Hanefîler’e göre sadece kasıtlı olarak Allah’ı anmadan
kesilen hayvanın eti haramdır. İmam Şâfiî ise âyetin asıl maksadının
Allah’tan başkası adına kesilen hayvanın etini haram kılmak olduğunu
düşünerek, böyle bir niyet bulunmadığı sürece, bilerek de olsa bilmeden
de olsa müslümanın Allah’ın ismini zikretmeden kestiği hayvanın etinin
yenilebileceğine hükmetmiştir.
Eti yenen ve yenmeyen hayvanlar konusunda ve genel olarak yiyeceklerle
ilgili helâller ve haramlar hakkında ayrıntılı bilgi edinmek için fıkıh ve
ilmihal kitaplarıyla İslâmî konularda hazırlanmış ansiklopedik eserlerin
ilgili maddelerinde ayrıntılı bilgiler bulmak mümkündür. Nelerin haram
olduğu hususunda kaynaklarda yer alan görüş ve tercihlerde, Kur’an-ı
Kerîm ve hadislerde ortaya konan ilkelerin ve amaçların yanında,
fakihlerin kendi bilgi ve deneyimlerinin, ayrıca her bölgenin yiyeceklerle
ilgili örf ve âdetlerinin, telakkilerinin, beğenilerinin de etkisi olmuştur.
Bu sebeple fakihler arasında yiyeceklerin hükmüyle ilgili görüş farkları
bulunduğu görülmektedir.
İslâm dininde bazı yiyeceklerin haram kılınması çeşitli hikmet ve
amaçlarla açıklanabilir. Ancak bu açıklamaların her zaman kesinlik ifade
ettiği söylenemez. Gerçek hikmet ve sebepleri bilen Allah olup, helâl veya
haramın temel gerekçesi O’nun izin vermiş veya yasaklamış olması, ama-

259