Page 256 - Kuran Yolu Meal bildinmi bildinmi.com

2 / BAKARA SÛRESİ · 172 – 173

vesîle ve hâm isimleriyle andıkları bir kısım hayvanlara binmeyi yasak-
lar (bk. Mâide 5/103), bir kısmını keserken de Allah’ın adını özellikle
anmazlar, bir rivayete göre bunları putlarının adını anarak keserlerdi
(Râzî, XIII, 207). Ayrıca bahîre ve sâibe diye adlandırdıkları adak hayvan-
larının sağ olarak doğan yavrularını sadece erkekler yiyebilir, ölü doğan
veya doğum esnasında ölen yavruyu ise hem erkekler hem de kadınlar
yiyebilirdi.
En‘âm sûresinin 138. âyetinde, dolaylı olarak bu tür uygulamalar şirk
dininin kalıntıları sayılmaktadır. Burada ise temiz rızıklardan yararlan-
maya izin veren 172. âyetin ardından, Araplar’ın eski helâl-haram telak-
kileri zımnen ilga edilmekte; yiyecek olarak başlıca nelerin yasaklandı-
ğı bildirilmektedir. 168. âyette temiz rızıklardan yenilmesi istenmişti.
Temiz rızık içine giren maddelerin sayısı çok fazla olduğundan, âyette
bunları sayıp dökmek yerine sınırlı sayıdaki haramları sıralama yolu ter-
cih edilmiştir. Buna göre:
1. Kendiliğinden ölmüş ya da usulüne uygun kesilmeden öldürülmüş
hayvanın eti haramdır. Hayvanın etinin yenilebilmesi için kesim esna-
sında canlı olması, bu kesim sonucunda ölmüş olması gerekir. Fakihlerin
çoğunluğu bu canlılığın, kesim sırasında hayvanın hareket etmesi ve/
veya kanının akmasıyla belli olacağını belirtirler. Bayılmış veya bayıltıl-
mış hayvan ölü olmadığından, onun kesilmesi de şer‘î kesilme sayılır; bu
durumda hayvan, kesme sonucu ölmüş olur. Ayrıca hayvanı kesen kimse-
nin, Allah adına kestiğini bilecek düzeyde aklî melekeye sahip, müslüman
veya Ehl-i kitap’tan olması (Mâide 5/5) gerekir. Anılan şartları taşıyan
kadın veya çocuğun kestiği de bu kapsamdadır.
2. Eti yenen hayvan bile olsa, canlı veya ölü hayvanın vücudundan akıp
ayrılmış olan kan haramdır. En‘âm sûresinin 145. âyetindeki “akıtılmış-
kan” ifadesinden anlaşıldığına göre kan mutlak olarak haram olmayıp,
sadece hayvanın bedeninden akıp ayrılan haramdır. Bedende et içinde
kalan kan ise et hükmündedir.
3. Domuz eti haramdır. Bir rivayete göre İslâm’dan önce Araplar evcil
domuzu yemezler, fakat yaban domuzunu yerlerdi. Yahudilik’te domuz eti
haram, Hıristiyanlık’ta ise helâldir. İslâm’da ise domuzun eti kesin olarak
haram kılınmıştır. Domuzun iç yağının haram olmadığını ileri süren bir
görüş varsa da itibar görmemiştir. Domuzun tabaklanmış derisini kul-

258