Page 166 - Kuran Yolu Meal bildinmi bildinmi.com

2 / BAKARA SÛRESİ · 102 – 103

ye çalışmaları sebebiyle Kur’an-ı Kerîm ve hadislerde de sihir konusuna
yer verilmiştir.
Fahreddin er-Râzî (III, 206-213), sihrin mümkün olup olmadığı soru-
suna cevap vermeden önce sihir kavramı içine giren bütün uygulamaları
sekiz madde altında toplamıştır: 1. Keldânîler’in sihri. Yıldızperestliğin
hâkim olduğu, dünyanın yıldızlar tarafından yönetildiğine inanılan bu
kültürde, tılsım da denilen bu sihir çeşidinin gök cisimlerinin yardımıyla
yapıldığına inanılırdı. 2. Güçlü ruh (nefis) sahiplerinin sihri. Bazıları,
insanın ruhu uygun biçimde eğitilirse gizli şeyleri görecek düzeyde duyu,
algı ve irade gücünün geliştirilebileceğini, bu sayede başkalarınca imkân-
sız gibi düşünülen birçok bilgi edinebileceğini, işler başarabileceğini
söylerler. 3. Yerdeki ruhlardan yardım alınarak gerçekleştirilen sihir.
İnsan ruhunun bu ruhlarla veya cinlerle bağlantı kurması suretiyle yapıl-
dığına inanılan sihirdir. 4. El çabukluğu ve algı yanıltmaları şeklindeki
sihir. Hokkabazlık, gözbağcılık gibi uygulamalar bunun örneğidir. 5. Bazı
teknik cihazlarla sergilenen sihir. Maharetli bir aleti kullanarak bunun-
la ilk defa sergilenen görüntüler (ses çıkaran heykeller, ışık gösterileri
gibi), işin mahiyetini bilmeyen insanlarca olağan üstü sanılır. 6. İlâçlar
yardımıyla yapılan sihir (sporcunun doping yapmak suretiyle normal
gücünün üstünde performans göstermesi gibi). 7. Kalbi bağlayarak yapı-
lan sihir. Sihirbazın, şarlatanlık yaparak, ism-i a‘zamı bildiğine, bununla
istediğini yapabileceğine muhatabını inandırmak suretiyle onu etki altı-
na alıp dilediğini yaptırmasıdır. 8. Kovculuk yapmak, insanları birbirine
düşürmek suretiyle yapılan sihir. Râzî, bunun insanlar arasında yaygın
olduğunu da belirtir.
Râzî’nin tesbitine göre Mu‘tezile âlimleri, sihir adı altında ileri sürülen,
fakat gerçekte doğal sebeplere dayalı doğal olaylardan ibaret olan göste-
rilerin sihir olmadığını belirtmişler; bunun dışında kalan ve olağan üstü
güçler yardımıyla gerçekleştirildiği öne sürülen bütün sihir çeşitlerini
asılsız, imkânsız olan sahte gösterilerden ibaret saymışlardır (III, 213).
Ehl-i sünnet âlimlerinin önemli bir kısmı, sihir diye ortaya konan işlem-
lerin büyük bölümünün gerçekte hünerli bazı kimselerin sergilediği el
çabukluğu, algı yanıltması, halkın bilgisizliğinden yararlanarak bazı fizik
kanunlarını istismar etme; esrar, morfin vb. uyuşturucu veya sarhoş edici

168