Page 417 - Kuran Yolu Meal bildinmi bildinmi.com

2 / BAKARA SÛRESİ · 261 – 274

kakma ve incitme gibi davranışlar gelmeyecektir. 3. Verilen para veya mal
kötüsü değil iyisi olacaktır. 4. İnfakta, meşrû ve mecburi bir meşguliyet
veya başka bir mazeret sebebiyle çalışıp kazanma imkânı bulunmayanlar
tercih edilecektir. 5. İnfakın dünya ve âhiret hayatında büyük faydaları
vardır.
İnsanın tek başına var olamayacağı ve varlığını sürdüremeyeceği, dinî
ve teorik açıklamalar yanında insanlık tarihi boyunca yaşanan tecrübeyle
de sabit olmuştur. Bütün insanların her bakımdan aynı seviyede ve tip-
te olamayacakları, tek bir ümmet ve devlet olarak örgütlenemeyecekleri
de anlaşılmıştır. İnsanların dünyada ve âhirette huzurlu ve mutlu olarak
yaşayabilmeleri için bu gerçekleri hesaba katarak hazırlanmış ve uygula-
maya sunulmuş düzen ve düzenlemelere ihtiyaç vardır. Allah Teâlâ’nın
bir ferde, gruba, bölgeye bahşettiği nimetler ihtiyaçtan fazla ise bu faz-
lanın ona muhtaç olan fert, grup ve bölgelere aktarılması zorunludur. Bu
aktarma yapılmadığı takdirde fertler, gruplar ve bölgeler arasında sosyal,
kültürel ve ekonomik farklılıklar oluşacak; bu farklılıklar isteği (talep)
doğuracak, talep yerine getirilmediği takdirde öfke, düşmanlık, kin, zor-
balık, savaş gibi huzur ve mutluluğu bozan duygu, davranış ve eylemler
baş gösterecektir. Bunun böyle olduğu ve olacağı geçmişten günümüze,
imparatorluk ve derebeyliklerde, totaliter ve demokratik yönetimlerde,
gücün hâkim olduğu dönemlerden hakkın hâkim olacağı dönemlere geçiş
için, insan hak ve hürriyetlerinin tanınması ve verilmesi için gösterilen
çabalarda, hukukî ve sosyal adaletin bulunduğu ve bulunmadığı zaman ve
zeminlerde yaşanan tecrübelerde, katıksız kapitalizmden karma sistem-
lere geçişte ve bu seyri körükleyen komünist ve sosyalist denemelerde
açıkça ortaya çıkmıştır. Bu sosyal ve siyasî düzen, hareket ve oluşumlarda
nimet ve servetin paylaşımı, bu paylaşım biçimlerinin hakkaniyet, vic-
danî kanaat ve ihtiyaçlara uygun olup olmayışı önemli rol oynamıştır.
İslâm’ın teşvik ettiği sosyo-ekonomik düzen, herkese yalnızca çalışa-
rak hak ettiği kadar değil, –çalışsın, çalışmasın– normal ihtiyacı kadar
verilmesi temeline oturtulmuştur. Bu temel kural, ferdin normal ihtiyaç-
larının normal hallerde karşılanmasını sağlar. Bunun yanında yer alan
–ve aşağıda açıklanacak olan– “israfın engellenmesi” kuralı da, fertler
ve gruplar arasındaki refah seviyesi farkının büyümesini önler. İslâmî

419