Page 114 - bildinmi.com İbadetim

Türk-İslâm Geleneğinde Paylaşma veYardımlaşma Kurumları 13 DERS

la rın ba şın da va kıf lar gel mek te dir. Se lef le rin den bu mü es se se le ri ve bun la rın da yan dı ğı
te mel il ke le ri alan Türk ler bun la rı da ha da ge liş ti re rek ef sa ne ha li ne ge len ku rum lar la
asır lar bo yu bu gü zel ge le ne ği sür dür müş ler dir.

Türk İs lâm ge le ne ğin de ki pay laş ma ve yar dım laş ma bi lin ci ni kök leş ti ren ku rum la rın
ba şın da va kıf lar gel mek te dir.
İyi lik ve ha yır da ya rış mak, Al lah yo lun da har ca ma da bu lun mak ve top lum da ki kim se siz,
fa kir ve düş kün le re yar dım eli ni uzat mak, Kur’an-ı Ke rim’in en çok üze rin de dur du ğu ve
teş vik et ti ği hu sus lar dan dır. Bir çok ayet ve ha dis, ka lı cı ola nın, bu tür ya tı rım lar ol du ğu-
nu bil dir mek te dir. Kur’an-ı Ke rim’de şöy le buy rul mak ta dır: “Sev di ği niz şey ler den Al lah
için har ca ma dık ça tam hay ra eri şe mez si niz” (Al-i İm ran, 3/92)

Ba zı ayet ler de de ‘…Ha yır da ya rı şın…’ (Ba ka ra, 2/148; Ma ide, 5/48; Mü mi nûn, 23/61) tav-
si ye si ya pıl mak ta dır.

‘…On lar dan bir kıs mı da ha yır da ya rı şır lar. Bu bü yük bir lü tuf tur.’ (Fa tır 35/32) me alin de ki
aye ti ke ri me ise ha yır ya rı şı na ka tı lan Müs lü man la rın ne ka dar bü yük bir ila hi lü tuf el de
et miş ola cak la rı nı ha ber ver mek te dir.

Biz zat Hz. Pey gam ber ken di le ri, Me di ne-i Mü nev ve re’de ye di par ça mül kü nü vak fet ti ği
gi bi Sa ha be-i Ki ram’ın ile ri ge len le ri de bir çok va kıf yap mış lar dır. Öy le ki bu an la yış, Müs-
lü man lar ara sın da “İn san la rın en ha yır lı sı, in san la ra fay da lı olan; ma lın en ha yır lı sı, Al lah
113
yo lun da har ca nan, Al lah yo lun da har ca na nın en ha yır lı sı da in san la rın en çok ih ti yaç
duy duk la rı şey le ri kar şı la yan dır” şek lin de bir il ke nin yer leş me si ni sağ la mış tır.
Di li miz de sık kul la nı lan ‘Sa da ka-i câ ri ye’, sü rek li se vap ka zan dı ran sa da ka an la mı na ge lir.
Bir ha dis te sü rek li se vap kay na ğı olan amel ler şöy le be lir le nir:

“Ade moğ lu öl dü ğü za man, amel def te ri ka pa nır. Üç kim se bun dan müs tes na-
dır. Ke sin ti siz sa da ka (sa da ka-i câ ri ye) mey da na ge ti ren ler, top lu ma ya rar lı bir
ilim (ta le be/eser) bı ra kan lar ve ken di si ne ha yır dua eden ha yır lı ço cuk ye tiş ti-
ren ler” (Müs lim, Va sıy ye, 14; Ebû Da vud, Ve sâ yâ, 14; Tir mi zî, Ah kâm, 36).

Ha dis te ge çen “Sa da ka-i câ ri ye” nin vak fı da kap sa mı na al dı ğın da şüp he yok tur. Do la-
yı sıy la, ha dis te anı lan sa da ka-i câ ri ye; yol, köp rü, çeş me, mes cid, yok sul lar için aş evi,
has ta ne ve okul gi bi ha yır yer le ri ni kap sa mı na alır. İn san lar bu gi bi yer ler den ya rar lan dı ğı
sü re ce, bun la rı yap tı ran lar, ya pıl ma sı na se bep olan lar, yol gös te ren ler ve des tek olan lar,
ge rek sağ lık la rın da ve ge rek se ve fat la rın dan son ra se vap ka zan ma ya de vam eder ler.

Geç miş te Müs lü man Türk le rin kur du ğu va kıf la rın, yar dım eli ni uzat ma dı ğı bir sa ha
dü şün mek ne re dey se im kân sız dır. Ev le ne cek fa kir kız la rın çe yiz le ri nin ha zır lan ma sı na
kat kı sağ la yan va kıf lar dan tu tun da yaş la nıp ça lı şa ma ya cak du ru ma dü şen yük hay van-
la rı nın ba kı mı na; yol cu la rın ko nak la ya cak la rı han lar ve ker van sa ray lar dan ca mi kül li ye-
le ri ne ve göç men kuş la rın ko ru nup gö ze til me si ne va rın ca ya ka dar top lum sal ha ya tın
her ala nın da va kıf hiz met le ri ni gör mek müm kün dür.

ibadetim.pdf 114 28.09.2010 10:51:18