Page 99 - bildinmi.com İbadetim

ÜNİTE 5 5 5 İSLÂ M’D A P A YLAŞM A VE Y ARDIMLAŞM A ZEK Â T VE SAD AK A

5

Zekâtla İlgili Temel Kavramlar

Ze kâ tı da ha iyi an la ya bil mek için ze kât la il gi li ba zı te mel te rim le ri bil me ye ih ti yaç var dır.
Şim di bun la rın en önem li le ri ni gö re lim.

Ni sap

Söz lük te her şe yin as lı, kö kü, as ga ri mik tar, adet gi bi an lam la ra ge len ni sap, te rim ola rak,
ze kât, fit re, kur ban gi bi iba det ler için ko nu lan bir zen gin lik öl çü sü dür. Ni sa ba, zen gin ol ma-
nın as ga rî sı nı rı ve ya as ga rî zen gin lik öl çü sü de de ni le bi lir. Bor cun dan ve te mel ih ti yaç la rın-
dan faz la ma lî bi ri ki me sa hip olan ki şi di nen zen gin sa yı lır.

Di nen fa kir lik sı nı rı nı aş tık la rı di ğer bir de yiş le di nen zen gin lik sı nı rı nın al tı na düş me dik-
le ri için, ni sap mik ta rı ma la sa hip olan ki şi le rin, ze kât ve sa da ka al ma la rı ca iz ol maz. Bu
ni te lik te ki ki şi le rin, kur ban bay ra mın da di ğer şart la rı da ta şı ma la rı ha lin de kur ban kes-

me le ri, Ra ma zan bay ra mın da da fı tır sa da ka sı ver me le ri va cip tir.

98 Di nen zen gin ka bul edil me nin as ga ri sı nı rı olan ni sap, o dö ne min şart la rı çer çe ve sin de
Hz. Pey gam ber ta ra fın dan be lir len miş tir. Bu as ga rî sı nır, bir açı dan o dö nem İs lâm top-
lu mu nun or ta la ma ha yat stan dar dı nı ve zen gin lik öl çü sü nü de gös ter mek te dir. Ni sap

mik ta rı nın be lir len me sin de kul la nı lan mal la rın, o dö ne min en yay gın zen gin lik ara cı
ol du ğu söy le ne bi lir. Ni sa bın bu mal lar üze rin den be lir len me si, sos yal ve eko no mik şart-
la rın faz la de ğiş me di ği ile ri ki dö nem ler de de ay nen ko run muş tur (Bkz. İl mi hal, II/5).

Not Edelim
Ni sap, ze kat yü küm lü lü ğü için ko nul muş bir öl çü dür. Do la yı sıy la bor cun-
dan ve te mel ih ti yaç la rın dan baş ka ma lı ve ya pa ra sı olan kim se di nen zen-
gin sa yı lır ve bun la rın üze rin den bir yıl ge çin ce ze kât ver mek le yü küm lü
olur. Ma lı ve ya pa ra sı ni sap mik ta rı na ulaş ma mış ve ya ni sap mik ta rı ma lı
olup da üze rin den bir ka me ri yıl geç me miş olan kim se ler ze kât ver mek le
yü küm lü ol mazlar.

Ha vâ ici As li ye (As li İh ti yaç)

‘Ha vâ ic-i as liy ye’ te ri mi, ‘Te mel ih ti yaç lar’ an la mı na gel mek te dir. Te rim ola rak Ha vâ ic-i
as li ye, ze kât, fı tır sa da ka sı ve kur ban yü küm lü lü ğü nün be lir len me si sı ra sın da as ga rî zen-
gin lik öl çü sü ka bul edi len ni sap he sap la nır ken dı şa rı da tu tu lan te mel ih ti yaç gi der le ri
de mek tir.

ibadetim.pdf 99 28.09.2010 10:51:17